آزمايش بارگذاري اعضاء خمشي

جهت بررسي ظرفيت باربري خمشي اعضاء سازه مانند تير و دال جهت قبول يا رد بتن از نظر سازه‌اي و يا ارزيابي سازه‌هاي اجراء شده و ايمني آن و يا ارزيابي سازه‌هاي آسيب ديده و يا عدم انطباق با آيين نامه فعلي در زمان ساخت و يا تغيير شرايط بهره‌برداري بايستي موارد ذيل را در نظر گرفت.
-    دستگاه نظارت در صورت بروز و وجود ترديد در ظرفيت باربري پس از انجام محاسبات تحليلي مي‌تواند درخواست آزمايش بارگذاري را برروي قسمت مشكوك و يا تمام سازه ارائه نمايد.
-    آزمايش بارگذاري بايد تحت نظر نظارت و پس از گذشت حداقل 8 هفته از زمان اجراء آن قسمت مشكوك انجام شود مگر آن كه طراح و كارفرما و پيمانكار همگي با انجام آزمايش در سن كمتر موافقت كنند.
-    آزمايش بارگذاري بايد به نحوي انجام گيرد كه اولاً منجر به خرابي و ريزش سازه يا بخشي از آن نشود و در صورت بروز خرابي، امنيت جاني افراد و سالم ماندن تجهيزات موجود تأمين شود. ملاحظات ايمني نبايد بر نتايج آزمايش و خيزها اثر گذارند.
-    هدايت و انجام آزمايش توسط مهندس ذيصلاح و با سابقه در اين كار كه مورد قبول نظارت باشد ضروري است.
-    اگر قرار باشد فقط قسمتي از سازه بارگذاري شود بايد به نحوي بارگذاري گردد كه عامل ضعف مورد شك   به خوبي بررسي شود. اين امر در تيرها و دال هاي يكسره داراي اهميت زيادي است و بايد به توزيع بار برروي عضو خمشي و ايجاد حداكثر لنگر و تلاش هاي ممكن توجه نمود.
-    48 ساعت قبل از آن كه بارهاي آزمايش وارد شود، لازم است بارمرده قطعات كامل شود و تا زمان اتمام آزمايش در محل باقي بماند و معمولاً بار مرده به دلايلي هنوز در اين زمان كامل نيست كه در اين صورت اعمال تتمه بار مرده (بدون ضريب) لازم است.
-    بارهاي وارده مي‌تواند توسط مصالح مختلف و با قرار دادن برروي عضو خمشي اعمال گردد. استفاده از كيسه‌هاي توزين شده مواد و مصالح ساختماني يا غير ساختماني، آجر، بلوك، جدول و ... بلامانع است اما بايد وزن متوسط اين مصالح را بدست آورد. امكان استفاده از ماسه يا خاك به صورت فله‌اي و بدون كيسه نيز وجود دارد اما هر نوع مصالح بارگذاري نبايد در هنگامي كه روي عضو قرار دارد داراي اثر قوس باشد و بتواند بار خود را مستقيماً در همان نقطه وارد نمايد.
-    قبل از اين كه تتمه بار مرده وارد شود بايد ابعاد محل بارگذاري، ابعاد مقطع عضو يا اعضاء مورد نظر و روند كار مشخص شود و مقدار تتمه بار مرده لازم و مقدار بارهاي آزمايشي در كل و در هر مرحله مشخص گردد و مصالح بارگذاري تهيه شود تا در حين كار مشكل يا وقفه ناخواسته پيش نيايد.
-    پس از اعمال تتمه بار مرده لازم است مباني قرائت‌هاي خيز و تغيير مكان ها قبل از اعمال بار آزمايش مشخص شود و اقدامات لازم جهت نصب تير مرجع و وسايل اندازه‌گيري صورت گيرد. بديهي است مبناي قرائت خيز بايد چنان باشد كه فقط خيز را در نقطه مورد نظر در اثر بارگذاري برروي قطعه مزبور نشان دهد و تأثير تغيير طول ساير اعضاء در خيز مربوطه وارد نشود. معمولاً براي اين امر تير مرجع را برروي ستون ها يا ديواره‌هاي بار مربوطه قرار مي‌دهند تا بطور خودكار تغيير شكل قائم آن ها از كل خيز كسر گردد و خيز خالص بدست آيد.          خيز معمولاً در نقاطي كه احتمال داده مي‌شود حداكثر خيز و تغيير شكل حاصل شود اندازه‌گيري مي‌شود.
-    بار آزمايش با احتساب بار مرده موجود در هنگام آزمايش برابر 95/0 بار نهايي مرده و زنده (با ضريب) واقع مي‌شود و برروي عضو يا بخش مورد نظر وارد مي‌گردد. بار زنده با مراعات ضوابط كاهش سربارها طبق      آيين نامه بارگذاري مورد نظر مشخص مي‌شود. بنابراين باري كه بايد علاوه بر اعمال تتمه بار مرده وارد آيد عبارت است از :
                  (L 5/1 + D 25/1) 95/0 = بار كل آزمايش
L                                            425/1 + D 1875/0 = D – (L 5/1+ D 25/1) 95/0 = بار آزمايش
بطور مثال اگر D برابر  Kg/m2 500 و Kg/m2200 = L باشد بار آزمايش عبارت است از :
                                 Kg/cm2  380 =200 × 425/1 + 500 × 1875/0 = بار آزمايش
اين بار علاوه بر بار مرده Kg/m2 500 به عضو مزبور وارد مي‌شود كه بار كل در واقع Kg/m2  880 است در حالي كه بارهاي مرده وزنده سرويس جمعاً Kg/m2 700 مي‌باشد.
مسلماً اگر دهانه بزرگي وجود داشته باشد و طبق آيين نامه‌هاي بارگذاري، كاهش سربار مجاز باشد، بايد آن را كاهش داد.