مفهوم دفاع غيرنظامي

در منابع لاتين عبارت «دفاع غيرنظامي» يا «دفاع شهري» برابر با عبارت civil Defence است. دفاع غيرنظامي «حفاظت از غير نظاميان در شرايط جنگي» است و از اين رو مشتمل بر بخشي از دفاع ملي است كه در پي تمهيدات لازم به منظور كسب آمادگي كافي در برابر هرگونه حمله احتمالي يا باج خواهي از يك كشور مي‌گردد. طبق اين تعريف، دفاع غير نظامي بايد «ايمني جمعيت غيرنظامي كشور و ادامه حيات آنان (در زمان جنگ) را تضمين نمايد». از اين رو دفاع غيرنظامي به صورت سيستماتيك اهداف زير را دنبال مي‌نمايد:
1- به حداقل رسانيدن آثار حاصل از حملات نظامي بر جمعيت غيرنظامي
2- مقابله فوري با شرايط اضطراري حاصل از چنين حمله‌اي
3- بازيابي و برقراري تسهيلات و خدمات آسيب ديده در نتيجه چنين حمله‌اي
5/1- پدافند در مقابل حملات ويژه (شيميايي، ميكروبي، هسته‌اي)
استفاده از سلاح‌هاي شيميايي در محيط جنگ رايج است و كمتر در محيط‌هاي تاسيساتي كاربرد دارد.
اعلام خطر حمله شيميايي يا حملات هوايي معمولاً متفاوت بوده و اين اعلام خطر ممكن است قبل يا هم زمان با حمله صورت پذيرد. استفاده از ماسك در اين شرايط بسيار مهم است.
در مورد حملات هسته‌اي: چنانچه افراد بدانند در صورت اطلاع از انفجار قريب الوقوع هسته‌اي با رفتن داخل يك سنگر، كشيدن يك پتوي مرطوب روي سر خود مي‌توانند تا حد زيادي از آثار ناشي از ريزش اتمي مصون بمانند. قطعاً در مقابل يك حمله هسته‌اي به طور كامل تسليم نخواهند شد،‌ آموزش در اين زمينه نقش موثري را ايفا مي‌كند.
3/2- فريب و اختلال:
به مجموعه اقداماتي كه بتواند بازشناسي و توجه دشمن را از هدفهاي مورد نظر منحرف كرده و موجب گمراهي وي در تشخيص و هدف‌گيري شود، فريب و اختلال اطلاق مي‌شود. مثل ساخت بناهاي كاذب، ساخت تاسيات ويژه، طرح شهرهاي بدلي، گسترش ستاره‌هاي دريايي
4/2- اختفا Concealment و استتار comouflage
اختفا يا پنهان كاري به كليه اقداماتي گفته مي‌شود كه مانع از قرار گرفتن تاسيسات و تجهيزات در ديد مستقيم دشمن گرديده و يا تشخيص تاسيسات و تجهيزات و همچنين آگاهي از انجام فعاليت‌هاي خاص را براي او غير ممكن و يا مشكل مي‌سازد.